طراحی داخلی واحد مسکونی معلولین
مقدمه
خانه یک مکان امن برای همه انسان‌های کره زمین است که بعد از اتمام کارهای روزمره خود مانند سر کار رفتن، خرید، گشت و گذار به خانه خود می آیند، فضایی که انسان درآن احساس امنیت و آرامش می‌کند. ولی همه انسان‌ها در طول زندگی خود نیازهای یکسانی ندارند مثلاً نیاز افراد ناتوان و معلول برای داشتن منزل با سایر افراد متفاوت است. و باید به نیازهای آن ها رسیدگی شود تا خانه برایشان یک محیط آرامش بخش باشد.
در این مقاله قصد داریم که توضیح دهیم که طراحی واحد مسکونی برای افراد ناتوان و معلولین می بایست دارای چه ویژگی هایی باشد تا بتوانند با آسایش و خیال راحت در منزلشان زندگی کنند، پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
ویژگی های طراحی داخلی واحد مسکونی معلولین
افراد معلول به دلیل خصوصیات و شرایط خاص بدنی که دارند قادر به زندگی در آپارتمان‌های معمولی نیستند. خانه‌ای که برای زندگی معلولین مناسب است باید خصوصیات ویژه‌ای داشته باشد که در ادامه در مورد آن ها توضیح می‌دهیم.
طراحی درب و پنجره ها
یکی مورد دیگر که باید به آن توجه داشته باشیم رفت و آمد ویلچر از درها می‌باشد. حداقل عرض هر لنگه در برای عبور کردن ویلچر ۸۰ سانتی متر است و بسیار مهم است که درها شامل پاخوری با ارتفاع ۲۰سانتی متر باشند. اگر می‌خواهید از درهای چرخان، کشویی و گردان استفاده کنید قرار دادن یک در معمولی با عرض ۸۰ سانتی متر در کنار آن برای افراد معلول الزامی است.
همه درها می بایست به آسانی باز و بسته شوند و دستگیره آن قابل دیدن باشند و دارای فرایند سخت و پیچیده برای باز و بسته شدن نداشته باشند. پیشنهاد می‌کنیم که از دستگیره‌های اهرمی استفاده کنید. از نظر اندازه فاصله بین درهای متوالی نیز می‌توان گفت برای فاصله بین دو در پشت سر هم که هر کدام از آن ها به یک سمت باز می‌شوند باید ۲۰۰سانتی متر باشد. اگر هر دو در به سمت خارج باز شوند باید ۱۲۰سانتی متر باشد و اگر هر دو به سمت داخل باز می شوند ۲۸۰سانتی متر باید فاصله برای آن ها در نظر گرفت.
ورودی آپارتمان یا خانه
برای قسمت ورودی ساختمان بهتر است که یک ورودی جداگانه برای استفاده کردن افراد معلول در نظر گرفته شود، که به قسمت پارکینگ راه داشته باشد. توصیه می‌شود برای راحتی بیشتر، ورودی ساختمان حتی تا جایی که امکان دارد مسطح با پیاده رو باشد. به طور معمول در پیاده رو منتهی به قسمت ورودی معلولین می بایست از علائم حسی ویژه‌ای استفاده کرد تا راه و مسیر برای آن‌ها مشخص باشد.
طراحی در بخش راهروهای ساختمان باید به شکلی باشد که از مصالح و مواد لغزنده استفاده نشده باشد و همین طور راهرو باید حداقل دارای عرض ۱۰۴ سانتی متری باشد. در صورت وجود داشتن اختلاف سطح در کف راهرو باید ارتباط با سطح شیب دار به شکل مناسبی صورت پذیرد. برای جلوگیری از زمین خوردن افراد باید در در راهرو از کف پوش هایی استفاده شود که پرز بلند دارند.
ضوابط طراحی داخلی واحد مسکونی معلولین
ضوابط طراحی برای افراد معلول اعم از معلولان حرکتی، حسی و جسمی، برای برآورده کردن نیازهای آن ها برای دسترسی و حرکت در داخل ساختمان ضروری می‌باشد. در همه محیط های عمومی مثل سینما، مراکز تجاری و ساختمان‌های مسکونی که طبقه همکف آن ها بالاتر از سطح خیابان است باید ضوابط طراحی داخلی در نظر گرفته شود. در محیط‌های عمومی و همچنین واحدهای مسکونی که بالاتر از ۲۰ واحد هستند باید ۵درصد محیط با توجه به ضوابط باید ۵ درصد فضاها با توجه به ضوابط طراحی برای معلولان در نظر گرفته شود. به شکلی که یک پارکینگ و یک واحد برای افراد معلول در نظر گرفته شود.
رعایت کردن ضوابط طراحی داخلی ساختمان برای معلولین انجام دادن شرایط زیر الزامی است:
- ساختمان باید دارای پروانه حداقل ۵ طبقه باشد.
- ساختمان دارای پروانه حداقل ۵ طبقه (زیرزمین + ۵طبقه مسکونی) باشد.
- ارتفاع ساختمان باید بیشتر از ۱۵ متر باشد.
- تعداد واحدهای مسکونی بیشتر از ۸ واحد باشد.
- در ساختمان هایی که دارای تعداد ۲۰ واحد مسکونی و یا بیشتر باشند. حداقل باید ۵ درصد آن ها برای واحدهای معلولین طراحی و اجرا شوند.
- ساختمان باید به شکلی طراحی شود که یک فرد معلول توانایی گذر کردن از آسانسور ساختمان را داشته باشد. این امر به دو شکل پایین امکان پذیر است:
تهیه و اجرای جک معلول:
جک معلول باید در مکان مورد نظر به شکل ثابت باشد و مکان آن در حدود ۶۰ درصد به علاوه ۲ متر قابل اجرا باشد.
اجرای رمپ برای افراد معلول:
رمپ معلول هم که عرض آن ۲۰/۱ متر و حداکثر شیب آن ۸ درصد است می‌تواند قابل اجرا باشد. البته گاهی اوقات محیط‌های شیب رَمپ تا ۹ درصد را هم در کمیسیون داخلی موجب برطرف کردن تعرض می‌باشد. اگر رمپ خودرو شیب مناسب داشته باشد و به آسانسور هم دسترسی داشته باشد، با رعایت کردن ضوابط می‌توان از این نوع رمپ‌ها در پروژه‌های مسکونی کوچک و یا متوسط برای افراد معلول استفاده شود.
در طراحی کردن خانه برای افراد معلول و کم توان باید به نیازها و محدودیت های این افراد توجه زیادی کرد. به جز زیبایی خانه باید ایمن سازی و مناسب سازی محیط را هم در نظر بگیریم تا افراد معلول هم بتوانند به آسانی و بدون نیاز به کمک دیگران کارها و فعالیت های روزانه خود را انجام دهند.
خانه مکانی است که برای استراحت کردن و آسایش افراد می‌باشد و طراحی کردن آن می بایست به صورتی باشد که همه نیازهای ساکنان خانه را برطرف کند و پاسخگو باشد. میزان جمعیت افراد معلول اندازه قابل توجهی از جامعه را شامل می‌شود. ولی متأسفانه گاهی اوقات در طراحی خانه‌های مسکونی محدودیت و مشکلاتی برای این افراد صورت نمی‌پذیرد.
ورودی خانه‌های مناسب افراد معلول
ورودی خانه‌های مسکونی اولین مکانی است که باید آن را برای افراد ناتوان جسمی آماده کرد. ورودی این خانه‌ها نباید دارای موانع باشند. سطح آن هم باید صاف باشد تا صندلی چرخ دار و ویلچر به آسانی بتواند حرکت کند و همین طور نباید سطح آن لغزنده باشد.
دستشویی و حمام مناسب افراد معلول
ورودی قسمت حمام و دستشویی نباید دارای لبه باشند تا افراد معلول بتوانند به راحتی با ویلچر به آن جا وارد شوند. معمولاً کف دستشویی و حمام لغزنده می‌باشند به دلیل این که رطوبت وجود دارد که باید برای جلوگیری از سُر خوردن افراد از کف پوش‌های ضد لغزش استفاده کرد. در فضای حمام و دستشویی حتماً باید از دستگیره‌های ویژه در نزدیکی توالت و دوش آب استفاده شود.
آشپزخانه مناسب افراد معلول
یکی از مهم‌ترین نقطه‌ها در طراحی دکوراسیون داخلی منزل معلولین که باید به آن توجه زیادی داشته‌باشیم آشپزخانه می‌باشد.
افراد ناتوان جسمی که با ویلچر رفت و آمد می‌کنند معمولاً با مشکل نبودن فضا برای چرخاندن ویلچر رو به رو هستند و باید برای این نقطه از خانه فضای مناسب و اندازه‌ای را در نظر گرفت.
لوازم مورد نیاز این افراد باید در کابینت ها و کشوهای پایینی گذاشته شوند. به کار بردن کابینت های ریلی، آسانسوری و یا جک دار می‌توانند بسیار به آن ها کمک کنند. سینک ظرفشویی و اجاق گاز هم باید در ارتفاع پایینی قرار بگیرند تا به آسانی از آن ها استفاده شود.
کلام پایانی
ضوابط طراحی داخلی واحد مسکونی معلولین را در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم. همه ما به این مسئله واقف هستیم که در کشور ما طراحی ساختمان ها مناسب معلولین نمی باشد و این افراد برای تردد در سطح شهر با مشکلات بسیار زیادی رو به رو هستند.
در زمینه شهرسازی و طراحی ساختمان ها به ویژه ساختمان های اداری، دولتی، مراکز خرید و غیره به این موضوع توجه بیشتری معطوف گردد. برای راهنمایی و مشاوره جهت طراحی ساختمان می توانید با گروه معماری آرکا از طریق شماره های تماس یا اینستاگرام آرکا ارتباط برقرار نمایید.
