ضوابط و مقررات طراحی مساجد
ضوابط و مقررات طراحی مساجد شامل یک سری نکات و موارد خاص می باشد که رعایت آنها در طراحی داخلی لازم و ضروری است. هنر معماری و طراحی مساجد در ایران سابقه ای بیش از 1200 سال دارد. نمونه های فاخر این مساجد در ایران و آسیانه ی میانه زبانزد خاص و عام می باشد.
چه ایرانیان فرهیخته، چه مسلمانان، چه مردم و محققین سایر کشورها، معماری اسلامی ایران را ستوده اند. بنابراین در برخی از زمینه های کمّی و کیفی طراحی و ساخت مسجد می توان با استناد به شواهد مطلوب و ماندگار معماری مساجد فاخر و کهن اقدام نمود که منطبق بر آموزه های اسلامی هستند.
این ضوابط در برگیرنده حداقل معیارهای مورد نیاز طراحی مساجد می باشد که در هر سال یک بار مورد بازنگری قرار می گیرد.
پیش نیازهای طراحی و ساخت مساجد
مکانیابی
زمین مسجد باید پاسخگوی نیازهای محل یا منطقه با توجه به مصوبه درج شده در شورایعالی شهرسازی و معماری ایران باشد.
وقف و احکام فقهی
وجود وقفنامه در مورد زمین های تخصیص یافته به مسجد و ارائه آن به مرکز رسیدگی به امور مساجد الزامی است.
طبقه بندی مساجد
مساجد محله ای: جوابگوی حوزه جمعیتی محلات شهرداری.
مساجد ناحیه ای: جوابگوی حوزه جمعیتی نواحی شهرداری.
مساجد منطقه ای: جوابگوی حوزه جمعیتی مناطق شهرداری.
برنامه فیزیکی طراحی
مساجد اعم از محلی، ناحیه ای یا جامع باید دارای برنامه فیزیکی خاص خود و در هماهنگی با زمین اختصاص یافته به آنها باشند.
گزینش طراح
طرح مسجد باید توسط مشاورین حقیقی و حقوقی دارای پروانه اشتغال معماری ممهور شود.
نکات مهم در مورد مکانیابی مساجد
قرارگیری مساجد در مرکزیت تقسیمات چهارگانه (زیرمحله، محله، ناحیه، منطقه)
مکانیابی محل مساجد جدید در معابر اصلی جهت سهولت دسترسی
رعایت فاصله 500 متر بین مساجد محلی (برای حدود 2000 نفر جمعیت)
عدم ساخت مساجد در مجاورت کاربری های ناسازگار و خطرساز مانند پمپ بنزین، صنایع خطرناک و … .
مکانیابی مساجد دور از مسیل ها، گسل ها، آبگیرها، زمین های مستعد رانش و نقاط پست.
مکانیابی مسجد در محیط های خوش آب و هوا و شاخص شهری.
نکات مهم وقف و احکام فقهی
ساختمان
طرح و ساخت به سبک غربی که سبب ترویج فرهنگ بیگانه می شود، حرام است.
طرح مسجد باید ساده باشد و از تزئینات کاخ گونه پرهیز شود.
صحن مسجد اگر جزء مسجد باشد ساخت حوض و کاشت درخت در آن جایز نیست ولی اگر جزء مسجد نباشد، بارعایت مصلحت مانعی ندارد.
ساخت مناره بلند ودیوارهاي بلند شبستان مسجد مانعی ندارد. منتهی افراد و مکلفین باید رعایت حدود شرعی را بنمایند.
ساختن کنگره و بالکن براي دیوار مسجد مکروه است.
مستحب است سرویس هاي بهداشتی را در بیرون مسجد و در کنـار در ورودي آن بسازند.
پایین بردن سرویس هاي بهداشتی براي جلوگیري از سرایت نـم و رطوبـت مـانعی ندارد بشرط تأمین تهویه و نور طبیعی کافی.
در قطعه زمینی که براي مسجد وقف شده و در قسمتی که درآن نماز خوانده نشده، هر طور که مهندس معمار صلاح بداند، ساخته سرویس هاي بهداشتی مانعی ندارد.
گود برداري مسجد براي ایجاد موتورخانه مانعی ندارد.
مسقف کردن حیاط (صحن) مسجد جهت اقامه نماز که احتیاج به سقف دارد مـانعی ندارد.
تزئینات
تزئین مسجد با آیات قران و روایات و اسماء جلاله و معصومین بلامانع اسـت. ولـی بانقوش حیوانی مکروه است، ولی اسلیمی و هندسی بلامانع است.
بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید بیارایند و همچنین نباید از صورت انسـان و حیوان در مسجد نقش کنند. نصب عکس و آینه در سـمت محـراب خاصـه مکـروه است و احوط ترک آن.
طبقه بندی مساجد
مساجد شهري: شامل کلیه مساجدي که در شهرها قرار داشته و عموم مردم می توانند از آن استفاده کنند. این مساجد از نظر موقعیت و اهمیت بشرح زیر دسته بندي می شوند:
مساجد زیر محله ای
در بسیاري از محلات علاوه بر یک مسجد محله ممکن است مساجد کوچک دیگري هم وجود داشته باشند که معمولاً از طریق وقف افراد خیّر احداث می شوند. در عین کوچکی و سادگی از فضاي روحانی مطلوبی برخوردارند که خدمات ارزشمندي نیز دارند. برنامه فیزیکی و طراحی آنها متناسب با سطح اعیانی آن و با هماهنگی با مرکز امور مساحت انجام می شود.
مساجد محله ای
طبق مصوبه شورای عالی معماري و شهرسازي ایران حدود 500 مترمربع مساحت دارند.
مساجد ناحیه ای
طبق مصوبه شورای عالی معماري و شهرسازي ایران حدود 1000مترمربع مساحت دارند و جوابگوي حدود 750 نمازگزار می باشند.
مساجد منطقه ای
مساحت اراضی مساجد منطقه اي حدود 2000 تا 4000 مترمربع در نظر گرفته می شود و جوابگوي حدود 1000 تا 2000 نمازگزار می باشند.
علاوه بر مساجد نامبرده گروه دیگري از مساجد نیز هستند که به دلیل ایجاد اماکنی مانند زیارتگاه، قبرستان، مدرسه، دانشگاه، پادگان، مجتمع هاي صنعتی، مجموعه هاي رفاهی ورزشی، پارک ها و غیره احداث می شوند.
برنامه فیزیکی طراحی
مساجد اعم از محلی، ناحیه اي یا جامع می بایست داراي برنامه فیزیکی خاص خود و در هماهنگی با زمین اختصاص یافته به آنها باشند.
در مساجد زیرمحله اي برنامه فیزیکی و طراحی باید متناسب با سطح اعیانی آن و با هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد انجام شود.
طراحی مساجد محله ای
در مساجد محله ای مساحت اراضی طبق مصوبه شورایعالی معماري و شهرسازي حدود 500 مترمربع می باشد و فضاهاي مورد نیاز عبارتند از:
پیش فضا
صحن
شبستان، فرادی خوان، کفشداری و ورودی شبستان
سرویس بهداشتی و وضوخانه
دفتر مسجد و اتاق روحانی
انبار و آبدارخانه و فضاهای ارتباطی
محل زندگی خادم
کتابخانه
طراحی مساجد ناحیه ای
در مساجد ناحیه ای مساحت اراضی طبق مصوبه شورایعالی معماري و شهرسازي ایران حدود 1000 مترمربع می باشد و فضاهاي مورد نیاز به شرح زیر است:
پیش فضا
صحن
شبستان، فرادی خوان، کفشداری و ورودی شبستان
سرویس های بهداشتی و وضوخانه
دفتر مسجد، اتاق روحانی و بسیج
انبار و آبدارخانه و فضاهای ارتباطی
محل زندگی خادم
کتابخانه
طراحی مساجد منطقه ای
در مساجد منطقه ای مساحت اراضی در حدود 2000 تا 4000 مترمربع در نظر گرفته می شود و فضاهاي مورد نیاز بشرح زیر است:
پیش فضا (جلوخان)
صحن
شبستان، فرادی خوان، کفشداری و پیش ورودی مسجد
سرویس های بهداشتی و وضوخانه
دفتر مسجد، اتاق روحانی، اتاق مشاوره، دفتر هیئت امناء و فضاهای بسیج
انبار، آبدارخانه، فضاهای ارتباطی و تجاری
محل زندگی خادم
محل زندگی امام مسجد
اتاق ورزش و اتاق نگهداری کودکان
سالن های چند منظوره و فضاهای پیش بینی نشده
کتابخانه
گروه معماری آرکا
گروه معماری آرکا با سال ها تجربه در زمینه معماری داخلی و طراحی داخلی، هر نوع سبک مورد پسند را به بهترین نحو اجرا و پیاده سازی می نماید.
نخست گروه آرکا نیازها و الویت های شما را به خوبی درک می نماید و با تبحر زیاد اقدام به طراحی می نماید. بعد از این که طرح مورد تأیید مشتری قرار می گیرد. اقدامات بعدی و مورد لزوم با سرعت و با کیفیت بالا به اجرا در می آیند. لازم به ذکر است که گروه معماری آرکا تمامی کارهای پروژه را از صفر تا صد به عهده می گیرد و پروژه را به صورت تمام و کمال تحویل می دهد.
سایر فعالیت های گروه آرکا
همچنین شرکت آرکا در کلیه زمینه های ساخت و ساز اعم از مدیریت پیمان، پارتیشن بندی، مشارکت در ساخت، دکوراسیون داخلی، بازسازی، غرفه سازی، اجاره غرفه، اجاره تجهیزات نمایشگاهی، برگزاری نمایشگاه، مراسم اداری، ایونت، کنفرانس، سمینار، برگزاری نمایشگاه مجازی، فروش مبلمان اداری و … فعالیت گسترده ای دارد.
سایت فروشگاه تجهیزات نمایشگاهی و فروشگاه فروش میز، صندلی و کمد آرکا یکی از کامل ترین و مجهزترین سایت های فروشگاهی در این عرصه می باشند.
در صورت تمایل می توانید از مشاوره های طراحان و دکوراتورها و … شرکت آرکا بهره مند گردید.
تماس با ما
ارتباط با گروه معماری آرکا از طریق شماره های تماس و شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام آرکا میسّر و امکان پذیر است.
